Okumakta olduğunuz yazı ile ilgili bir davanız varsa, bu konuda uzman bir avukatın profesyonel yardımından faydalanmanızı şiddetle tavsiye ederiz. Bizimle iletişime geçmek veya avukatımız bilgi almak için onur@cbthukuk.net adresine mail atabilir veya 0532 663 86 93 numaralı telefonumuzdan bize ulaşabilirsiniz.
Vergi hukukunda zamanaşımının kabul edilmesindeki başlıca neden, özel hukukta olduğu gibi, kamu yararıdır. Bu amaç doğrultusunda vergi hukukunda zamanaşımının kabul edilmesindeki başlıca nedenler şöyle sıralanabilir;
1- Vergi idaresinin alacaklarını izleme konusunda daha dikkatli olmasını sağlamak.
2- Devlet ile yükümlü arasındaki hukuki ilişkinin uzun zaman askıda kalmasını önlemek
3- Yargı organlarının yükünü azaltmak
4- Gerektireceği giderler göz önüne alındığında, devletin takip ve tahsili uzun süre gecikmiş vergileri izlemesini önlemek.
5- Defter ve belgeler zaman içinde yitirmiş olabileceği ve ispat zorlukları doğabileceğinden, yükümlünün ömür boyu defter ve belgeleri saklama külfetini ortadan kaldırmak.
Belirtilen yararlarına karşılık zamanaşımı, borcunu düzenli biçimde ödeyen yükümlüler aleyhine adalet ve eşitlik ilkelerini zedelemektedir. Bu durum yükümlüleri kaçakçılığa yöneltebilmekte ve vergi gelirlerinde kayıplara yol açabilmektedir. Ancak kamu yararı düşüncesiyle bütün hukuk sistemlerinin zamanaşımına yer verdiği görülmektedir.
Vergi Hukukunda Zamanaşımının Niteliği
Vergi hukukunda zamanaşımının niteliklerini genel olarak şu şekilde sıralayabiliriz
1- Vergi hukukunda zamanaşımı, vergi alacağını kendiliğinden ortadan kaldırmaktadır. Zamanaşımı yükümlü tarafından ileri sürülmese bile vergi idaresi ve yargı makamlarınca re’sen dikkate alınması gerekmektedir.
2- Zamanaşımı süreleri kesindir. Vergi hukukunda yer alan zamanaşımı süreleri tarafların iradeleri ile değiştirilemez. İdare de tek taraflı olarak zamanaşımı sürelerini uzatamaz.
3- Zamanaşımı süreleri vergi alacağının doğduğu tarihten itibaren değil, vergi alacağının doğduğu takvim yılını takip eden yılın başından itibaren başlamaktadır.
4- Vergi kanunlarında açık olarak gösterilmek suretiyle, zamanaşımı süreleri durabilir ve kesilebilir. Bu çerçevede, tarh zamanaşımı süresinde durma, ceza ve tahsil zamanaşımı sürelerinde ise hem durma hem de kesilme nedenleri hükme bağlanmıştır.
Vergi Hukukunda Zamanaşımının Çeşitleri
Vergi hukukunda zamanaşımı ya idarenin kamu alacağını tarh etme yetkisini ya da tahakkuk etmiş bir kamu alacağını tahsil etme yetkisini ortadan kaldırmaktadır. İdarenin tarh etme yetkisini ortadan kaldıran işleme tarh zamanaşımı, tahsil etme yetkisini ortadan kaldıran işleme ise tahsil zamanaşımı denilmektedir. Vergi cezalarının kesilmesi imkanını ortadan kaldıran ve Vergi Usul Kanunu’nun (VUK) 374. maddesinde belirtilen ceza kesme zamanaşımı ile vergilendirme işlemlerindeki hataların düzeltilmesi için öngörülmüş olana ve VUK madde 126’da belirtilen hata düzeltme zamanaşımı da vergi hukukunda düzenlenen zamanaşımı çeşitleridir.[5] Bu çalışmamızda tarh zamanaşımı ve tahsil zamanaşımı üzerinde durulacaktır.
Ankara Avukat Onur Yusuf Üregen 