Karşılıksız Çek Suçları “Kast” ile mi “Taksir” ile mi işlenir?

Karşılıksız çek suçları “Kast” ile mi “Taksir” ile mi, yoksa hem taksi, hem de kast ile, yani her ikisi ile de işlenebilen bir suç mudur?

Karşılıksız çek suçları Kast ile işlenebilir. 5941 sayılı yasanın genel gerekçesinde karşılıksız çek suçlarının objektif suç olmayacağı açıkça, hiçbir tereddüt e yer bırakmayacak biçimde yazılmıştır. Yasa koyucunun açık isteğine ve iradesine karşın bu zorlama nedendir anlamak mümkün değildir. Özel ceza yasaları 5237 sayılı yasa ile uyumlu olmak zorunda olduğuna göre de aksini düşünmek mümkün değil.

ÖDENMEYEN ÇEK NASIL TAHSİL EDİLİR?

• Çekte ödeme yerinin gösterilmesi gerekmektedir. Ödeme yeri gösterilmemişse, muhatabın ticaret unvanının yanında gösterilen yer ödeme yeri sayılır.
• Çekte düzenleme tarihinin bulunması şarttır. Birden fazla düzenleme yeri gösterilen çek geçersizdir.
• Çek açısından bir diğer geçerlilik koşulu çeki düzenleyen kişinin imzasının bulunmasıdır.
• Çek, ödenmesi amacıyla bankaya ibraz edilmelidir. Düzenlendiği yerde ödenecek olan çek için ibraz süresi 10 gündür. Çeki elinde bulunduran hamil ibraz süresini geçirirse, kambiyo hukuku gereğince icra takibi yapamayacaktır.

Süresi içerisinde bankaya ibraz edilen çekin karşılıksız çıkması durumunda kişilerin yapması gerekenleri kısaca açıklayabiliriz. Çeki elinde bulunduran hamil, bankaya ibraz ettiği çekin ödenmemesi ve karşılıksız çıkması durumunda öncelikle çekin üzerine ödenmeme sebebini ve çekin ibraz tarihinini yazdırmalıdır. Bunun üzerine banka iadeli taahhütlü mektupla çeki düzenleyen adına ihtarda bulunacaktır ve muhatap olan banka hamil adına banka hesabı açmakla mükellef tutulmuştur. Yapılan ihtardan sonra iş günü içerisinde çek sahibi, çek tutarını ve karşılıksız kalan bölümü gecikme faizi ile birlikte muhatap bankaya yatıracaktır. Belirtilen görevlerini yerine getirmeyen çek sahibine karşı icra davası açılabilecektir.

Ödenmeyen Çekin Cezası

Karşılıksız çeke ilişkin kanunun önceki düzenlemesinde hürriyeti kısıtlayıcı ceza öngörülmekteydi. Çek davalarında keşideciye veya hesap sahibine yönelik hapis cezası 2012 yılında yapılan düzenlemeyle kaldırılmış olup yaptırımı çek miktarından düşük olmamakla birlikte adli para cezasına dönüştürülmüştür. Bu para cezasının ödenmemesi durumunda para cezası hapise dönüştürülür. Kanun koyucu yapılan bu benimsemiş, bu açıdan ticaret hukukunun gereksinim duyduğu sürekli devinim korumayı amaçlamıştır. Bununla birlikte uygulamada temel yaptırım “çek düzenleme” ve “çek hesabı açma” yasağıdır.

Karşılıksız Çek

Kambiyo senedi olan çekte kural olarak vade yoktur, ancak ibraz süresi söz konusudur. Çekin ibraz süreleri ödeme yerine göre birtakım ayrımlara tabi tutulmuştur. Buna göre çekin ibraz süreleri şu şekildedir:

• Çekin düzenleme yeri ile ödeme yeri aynı ise ibraz süresi 10 gün
• Düzenleme yeri ile ödeme yeri farklı ise ibraz süresi 1 ay,
• Düzenleme yeri ile ödeme yeri farklı kıtalarda ise ibraz süresi 3 aydır.

Karşılıksız çek, hamilin muhataba başvurusu ve çekin ibraz etmesi üzerine çekte yazılan tarihte ilgili banka hesabına çekte yazılı tutarın bulunmaması ifade etmektedir. Çekin karşılıksız çıkması durumunda kişilerin gerçekleştirecekleri işlem ve prosedür yukarıda ifade edilmiştir. Bu açıdan çek sahibine karşı gerçekleştirilecek icra takibi kişiler açısından hukuki konularda sıkıntı doğurabilecektir. Bu nedenle açılacak olan icra takibinde hukuki prosedür eksiksiz yerine getirmek ve hak kayıplarının önüne geçmek adına uzman bir avukat vasıtasıyla sürecin takibi tavsiye edilmektedir. Ankara Avukat Onur Yusuf Üregen icra takibi ve tarafların yaşayacakları sıkıntıları en aza indirmek ve en kısa sürede sonuca ulaşmak adına çek tahsilatı ve icra süreçlerinde müvekkillerine kaliteli bir hizmet sunmaktadır.